नमस्कार... मी काऊदादा. तुमच्या गावातच राहतो. तुम्ही रोज मला बघता पण. कधी नदीवर, कधी रस्त्यावर तर कधी माळरानावर. तुमच्यातले काही जण, ज्या नदीवर अंघोळीला येतात किंवा गुरढोर धुवायला आणतात, त्याच नदीजवळ मी राहतो. शेजारच्या कोंडाळ्यात काही खाण्या लायक सापडलं तर खातो आणि तुम्हीच अस्वच्छ केलेल्या पाण्यान तहान भागवतो. बाजूच्या एकुलत्या एका झाडावर घरटं आहे माझं. तुमच्या सारखं सिमेंटच नाही, पण साधं पालापाचोळयाचच आहे. खरं सांगू का, नाहीय तेच बरंय. प्रगतशील प्राण्याची जात म्ह्णून तुम्ही जी मनमानी चालवलीय, धरणी मातेची जी विटंबना सूरु केलीय, त्या पापाच धनी तुम्ही एकटे आहात तेच बरे. असलं महापाप आमच्या पंखाला पण न शिवलेल बर. असो. हे मनोगत लिहायच कारण थोडं वेगळं आहे. ओघाने येईलच ते पुढ. तस पाहिलं, तर मला तुम्हा माणसांत, काडीमात्र इंटरेस्ट नाही. कारण विचाराल तर हि लांब लिस्ट आहे. ऐकायला दिवस पुरणार नाही. २-४ कारणे फक्त सांगतो. ते सुद्धा सांगायच का? तर, मला तुमचा इतका तिटकारा का? याच, सोप्या भाषेतल उत्तर आहे ते.
माझी जिवापाड दोस्त मंडळी हिरावून नेलीयत तुम्ही.😪 माझी चिऊताई, मागच्या वर्षी, तुमच्या काय त्या विजेच्या खांबाला धडकली अन जागीच गतप्राण झाली. कसला तो शॉक लागला, अन काळी निळी होत जीव सोडला बिचारीन. दुसरी, आमची गोड गायिका कोकिळबाई. इतके दिवस बिचारीला कळलंच नाही. ज्याला तांदूळ समजून मिटूक मिटूक गिळायची, तो तांदूळ नसून भुगा आहे, तुमच्या प्लास्टिकचा. नंतर कळून काय उपयोग झाला खरं? जायचा तो जीव गेलाच ना. तस पाहिलं तर ते विष खात का असेना, थोडं आयुष्य जगली ती. पण माझ्याच भावकीतल्या एका सख्याची पिटूकली ४ पिल्लं. जन्मानंतर काही दिवसातच गेलीत. तुमचा काय तो रंगपंचमीचा सण होता ना, त्याच दिवशी. नुकतीच उडायला शिकलेली तान्हुली पाखरं ती, मजेत फिरत होतीत. दमली असतील म्हणून कि काय रस्त्यावरच ते रंगीबेरंगी पाणी गटागटा प्यायलीत. घरटयात परतून जी झोपलीत ती परत उठलीच नाहीत बिचारी. आमचच चुकलं. 'माणसांत राहताना पाणी पण फुंकून पिल पाहिजे' हा लाखमोलाचा धडा, त्या कोवळया जिवांना शिकवायचाच राहून गेला. आमचे पूर्वज म्हणायचे, शहाण्याला शब्दाचा मार पुरेसा असतो. पण, मला मात्र खात्री पटली आहे. एकतर तुम्हाला हे असं कुणी सांगितलं नसेल किंवा ऐकून सुद्धा तुम्हाला ते पटवून घ्यायच नसेल. तुम्ही खणत चाललेल्या या विध्वंसाच्या खाणीत, एक दिवस तुम्हीच गडप होणार आहात, हे कळत नाहीए तुम्हांस. असो.
आता मुद्द्यावर येतो. कितीही तिरस्कार केला तरी आमच पोट हे तुमच्याच जिवावर ओ. त्यामुळं इच्छा नसली तरी यायला लागतय, तुमच्या वस्तीत. आमची पण कधी काळी अशी भली मोठी वस्ती होती, जिथं आता, तुमच्या सिमेंटच्या अपार्टमेंटी आहेत. आमची पणजी, आज्जीला सांगताना असं ऐकलं होत एकदा, म्ह्णून माहिती मला. असो. तर, आमच इवलुस पोट. ते भरायला फार काही लागत नाही, पण घरटयात पिल्लं भुकेली असतात, म्हणून चार घास जास्त गोळा करावे लागतात. तस नेहमी, वेशीजवळ काही ना काही मिळतच. पण आज तिथं काहीच न्हवत. म्हणून आत आलो. पुढच्या चौकात पण काही दिसेना. खायला काही न्हवत यापेक्षा जास्त आश्चर्य वाटलं ते तुमचे रिकामे रस्ते बघून. याआधी असं कधी पाहिलं न्हवत. तेव्हड्यात आठवलं, तुम्हा माणसात कोणी नेता बिता वारला तर अशी भयाण शांतता असते. मग मोर्चा वळवला मी, वेशीबाहेरच्या स्मशानात. फारशी वर्दळ नसते तिथं, पण काहीना काही खायला मिळतच. ते सुद्धा अगदी ताटभरुन आणि पंचपक्वान. पण आज तिथंही सामसूम. काहीच कळेना मला. मग मनाशीच म्हटलं, गेले असतील कुठं तर सहलीला सगळे आणि मी नाद सोडला. मिळेल ते घेऊन गेलो माझ्या घरटयात. दुसरा दिवस उजाडला. पुन्हा तेच. मग, तिसरा, चौथा, पाचवा...दहावा दिवस. सगळं अगदी तसच. आता मात्र मला चैन पडेना. माणसं आवडत नसलीत तरी सवय आहे ओ तुमची. काळजी म्हणा वा कुतूहल. आज थोडं गावात जाऊ म्हटलं. आत शिरतो तर काय, सगळीकडेच सामसूम. आख्खा गाव पालथा घातला, पण रस्त्यावर कुत्री-मांजरे सोडून दुसरं कोणीच नव्हतं. मग, दमूनभागून मी एका घराच्या खिडकीत विसावलो.
आतमध्ये एक छोटी मुलगी दिसली. मोबाईल मध्ये गुंग होती. शेजारीच तिचे बाबा कानाला हेडफोन लावून, लॅपटॉपवर कामात व्यस्त आणि आई नेहमीप्रमाणे स्वयंपाकघरात व्यस्त. आजी देव्हाऱ्यात माळ जपत बसलेली आणि आजोबा आपल्या आराम खुर्चीवर पडून काही तरी वाचण्यात गुंग. एकंदरीत सगळे चार भिंतिच्या आत, एकाच छताखाली, पण संवादविरहित बसलेले दिसलें. खर सांगायच तर, खूप दिवसांनी मनुष्य दर्शन झालं बघा. मला तर वाटलं होत गावांत कोणी नाहीच, पण हे तर घरीच दार लावून बसलेले. माझा मोर्चा आता मी दुसऱ्या घरी वळवला, तिथंही तेच चित्र. नाही म्हणता म्हणता, १०-१२ घर हिंडलो मी. थोड्याबहूत फरकानं सगळीकडे असच पहायला मिळालं. या आधी असं कधी पाहिलं न्हवतं.... मागल्या वर्षी आमच्या, हिरव्यागार अंगाच्या अन लाल ओठांच्या विठूला एका पारध्यान पिंजऱ्यात डांबून ठेवलं होत. तुम्हाला पण असच डांबलय का कुणी? पण तुम्ही तर हुशार प्राणीजात. तुम्ही कस काय डांबले गेलात? एक दोघांच ठीकाय ओ, पण सगळेच? 🤔 कुणी काही चाटूक केलं का तुमच्यावर? किती केलं तरी मुका जीव माझा. कितीही काव-काव केली तरी तुम्हा लोकांना माझी भाबडी भाषा, भाबडे प्रश्न थोडीच कळणार आहेत? असो.
माझ विचारचक्र सुरु होत, तोवर कानावर आवाज एक आवाज पडला... ण्यॉव~...ण्यॉव~...ण्यॉव..ण्यॉव~...ण्यॉव.... पांढऱ्या रंगाची, लाल-निळ्या टोपीची एक गाडी, धुळीचा मोठाला भपका उडवत, विजेच्या वेगान गेली. मी दचकलो. थोडं सावरतोय, तोच दुसरी गेली. तशीच आणि त्याच वेगाने. तस पाहिलं तर इतर वेळी, गाड्यांचा खच असतो रस्त्यांवर. एखादयाचा श्वासच गुदमरावा जणू त्या कोंडीत. पण आज, त्या पांढऱ्या गाड्या सोडल्या तर दुसरं काहीच दिसत न्हवत. खूप ताण दिला मी डोक्याला, तरी सुद्धा हा तिढा काही केल्या सुटेना. म्हटलं जाऊ दे... मला काय करायचय ह्या माणसांच. काही का करेनात. मी घरी जायचं ठरवलं आणि उडालो. रमत गमत, निर्मनुष्य रस्त्याने जात होतो. तोच पुन्हा मगाची ती पांढरी गाडी गेली. वेग तोच, सुपरफास्ट. ह्या एवढ्या गाड्या जातात तरी कुठं? आता मात्र माझं कुतूहल जास्तच वाढलं. ह्यांच्या मागोमागच जायचं ठरवलं आणि माझा वेग वाढवला. त्या गाड्यांच्या स्पीड ला जुळवता जुळवता नाकी नऊ आली मला. खरं पोचलो एकदाच.
गावापासून थोडं दूर एका ओसाड माळावर आलो होतो आम्ही. मोठाली वास्तू होती ती एक, दवाखान्यासारखी. आता अशा ठिकाणी फार फार तर काय डॉक्टर आणि पेशंट दिसतात. पण इथं बघतो तर काय... माणसं न्हवतीच. पांढऱ्या रंगाच्या फिरत्या आकृत्या सगळ्या. 😱 आता हि कोणती नवीन प्राणीजात? मनात विचार आला, अरे हां.. बहुतेक हेच ते पारधी असतील, ज्यांनी तुम्हा लोकांना डांबून ठेवलय. मी जरा मागच सरकलो. चोरून समोरचं दृश्य बघू लागलो. जिथं तुम्ही हुशार प्राणीजात डांबले जाताय तिथं माझ्यासारखा इवलासा जीव कुठं टिकणार ओ? त्यामुळं जरा दचकतच अंदाज घेऊ म्हटलं. पांढऱ्या आकृत्यांच्या नजरा चुकवत त्या मोठ्या वास्तूच्या मागच्या अंगाला आलो. नेहमीप्रमाणे खिडकीत डोकावून पहायच, हाच काय तो मानस. आतल दृश्य पाहिलं अन अवाकच झालो मी.
मोठा हॉल, थोड्या थोड्या अंतरावर असलेले बेड, त्यावर असलेली माणसं, कुणी बसलय, कुणी झोपलय, पण नाक मात्र सगळ्यांच झाकलेल. एरवी एव्हडी माणसं एकत्र पाहणं म्हणजे त्यांच्या गोंगाटान कान बंद करणं पण आज तिथं एकदम शांत. तुमचं इंग्रजीतल, काय ते, पिन ड्रॉप सायलेन्स, अगदी तस. थोडी फार कुजबुज होती ती अधून मधून फिरणाऱ्या त्या पांढऱ्या आकृत्यांची. हे काय सुरूय, काही कळेना. डोक्यातला तिढा अजूनच वाढला. २-४ खिडक्या पालथ्या घातल्या. तसच दृश्य. एका खोलीत मात्र थोडं वेगळं वाटलं, म्ह्णून आत डोकावलो. तिथं माणसं न्हवतीत, होती फक्त एक पांढरी आकृती. बारीक नजरेन मी तिच्या साऱ्या हालचाली टिपू लागलो. अंगावरील एक एक आवरण निघत होत. पहिला डोक्यावरच एक, मग ते मोठं पोत्यासारख काय होत अंगावर ते, मग हातमोजे, मग पायमोजे, मग परत आतले दुसरे हातमोजे, दुसरे पायमोजे इत्यादी. ५-१० मिनिटानंतर सगळी आवरणे निघाली एकदाची. पाहतो तर काय ? आत चक्क एक माणूस. अगदी तुमच्यासारखाच. म्हणजे मघापासून ज्यांना मी पांढऱ्या आकृत्या समजतं होतो ती सगळी 'माणसं' होतीत तर. बघाव ते नवलच. माझ्या मनातल्या काहूराला आणि त्या खोलीतल्या शांततेला भंग करायला म्ह्णून कि काय, रींग वाजली. त्या व्यक्तीला फोन आला होता कुणाचा तरी. संभाषण सुरु झालं. "हां, होय. मीच बोलतोय, डॉक्टर अजितकुमार... सॉरी पण खरच बेड नाहीए शिल्लक.... घरीच आयसोलेट करा... मी औषध मेसेज करतो..." एवढ बोलून फोन ठेवतोय तोच परत फोन खणाणला. पुन्हा तेच संभाषण. हे औषध म्हणजे काय असत माहितीय मला. पण आयसोलेट म्हणजे? माझा विचार अजून सुरुच आहे तोवर पुन्हा फोन खणाणला. यावेळी प्रत्युतर मात्र एकच शब्द "कमिंग". हातात घेतलेली पाण्याची बाटली, पाणी न पिताच बाजूला ठेवली अन पुन्हा ती पांढरी आवरणे चढवायला सुरु केलीत त्या माणसाने. सॉरी, डॉक्टरने. ५-१० मिनिटांत स्वतःला पुन्हा त्या पांढऱ्या आकृतित परवर्तित केलं आणि झपाझप पावलांनी बाहेर पडला तो.
© आराधना खोत.